Με απόφαση του υπουργείου Παιδείας, κάθε έτος θα αφιερώνεται σε μια τέχνη ή μια επιστήμη ή γενικότερα σε ένα γνωστικό αντικείμενο από αυτά που διδάσκονται στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η αρχή γίνεται με την ανακήρυξη του 2018 ως «Έτους Μαθηματικών». Το 2018 συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας, του αρχαιότερου επιστημονικού σωματείου της χώρας και το υπουργείο θέλει να τιμήσει και αυτήν την επέτειο. Γι’ αυτό το λόγο την Δευτέρα 7/5/2018 η μέρα στο σχολείο μας ήταν αφιερωμένη στα μαθηματικά.

Στόχοι

Στόχοι της ανακήρυξης του 2018 ως «Έτους Μαθηματικών» είναι:     

• Να προβληθεί και να αναδειχθεί η σημασία των μαθηματικών και ο ρόλος τους στη δημιουργία και την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού.

• Να ενισχυθεί το ενδιαφέρον για τα μαθηματικά, την ιστορία και τη διδασκαλία τους.

Οι δραστηριότητες και οι εκδηλώσεις θα έχουν ως κύριο θέμα «Τα Μαθηματικά στην Αρχαιότητα», ώστε να αναδειχτεί ότι οι ρίζες των μαθηματικών και η αφετηρία τους συνδέονται με τις ρίζες και την έναρξη της δημιουργίας του ανθρώπινου πολιτισμού στην αρχαιότητα, καθώς επίσης και ότι η θεμελίωση και ανάπτυξη των μαθηματικών έγινε κυρίως στην Αρχαία Ελλάδα. Προφανώς, εστιάζοντας στις αρχικές στιγμές των Μαθηματικών και ξεκινώντας από την αρχαιότητα, δεν περιοριζόμαστε αποκλειστικά στην αρχαιότητα, αλλά δίνεται η δυνατότητα να αναδείξουμε την οικουμενικότητα και τη διαχρονικότητά τους και να προβάλουμε την εξέλιξη των μαθηματικών μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Ξεκινήσαμε την ημέρα προσπαθώντας να απαντήσουμε στο αιώνιο ερώτημα των μαθητών: «Γιατί μαθαίνουμε μαθηματικά ή που θα μου χρησιμεύσουν όλα αυτά τα μαθηματικά». Zούμε σ' ένα κόσμο πρακτικών εφαρμογών και οι νέοι μαθαίνουν ή τουλάχιστον θέλουν να μάθουν εκείνες τις γνώσεις που μπορούν να χρησιμοποιούν. Αυτό σημαίνει ότι αποκτά αξία μέσα τους κάθε τι χειροπιαστό και όχι κάτι το αφηρημένο. Η κατάρα του αφηρημένου συνοδεύει τα μαθηματικά. Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι έτσι. Τα μαθηματικά βρίσκονται παντού γύρω μας, μόνο που χρειάζεται κάποια προσπάθεια να τα ανακαλύψουμε. Ο ρόλος των μαθηματικών στο επιστημονικό στερέωμα ήταν ανέκαθεν βοηθητικός. Οι υπόλοιπες επιστήμες χρησιμοποιούν τα μαθηματικά για να λύσουν προβλήματα, με αποτέλεσμα η προσφορά των μαθηματικών να μην τονίζεται ιδιαίτερα.

Όλες οι επιστήμες χρησιμοποιούν μαθηματικά για να λύσουν τα δικά τους προβλήματα. Η φυσική , η ιατρική , η βιολογία , η μηχανική , η γεωλογία , οι οικονομικές επιστήμες στηρίζονται στα μαθηματικά. Χωρίς μαθηματικά ξεχάστε όλες τις τεχνολογικές εφευρέσεις του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένων των κινητών σας τηλεφώνων και των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο Γαλιλαίος είχε πει ότι «Το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο στη γλώσσα των μαθηματικών». Με λίγα λόγια, τα πάντα γύρω μας είναι μαθηματικά. Οι ίδιοι είμαστε μαθηματικά. Βρίθουμε από χημικές ενώσεις και μαθηματικές σχέσεις. Μαθηματικά, δεν είναι μόνο όσα μπορούμε να δούμε, αλλά και όσα δεν μπορούμε να δούμε, όσα κατανοούμε, ακόμα και όσα δεν κατανοούμε. Φαντάσου ότι και το χάος έχει τη δικιά του ξεχωριστή θέση στα μαθηματικά. Αν θες να βρεις μαθηματικά, τα βρίσκεις παντού. Και μαθηματικά δεν είναι μόνο η μέτρηση και η αρίθμηση. Ούτε οι προφανείς επιστήμες, όπως η φυσική, η χημεία, ή η αρχιτεκτονική.  Κρύβονται στη μουσική, τη ζωγραφική, ακόμα και στην ιστορία, ή τη φιλοσοφία.

 Πόσα μαθηματικά κρύβονται πίσω από αυτά τα θαύματα του ανθρώπινου πολιτισμού. Πόσα λίγα από αυτά τα μαθηματικά γνωρίζουμε; Πόσος κόπος χρειάζεται να τα ανακαλύψουμε; Πόσο φτωχότερη θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτά! Τα μαθηματικά είναι μια επιστήμη που δεν δημιουργεί πολύ φασαρία γύρω της. Δεν χρειάζεται εργαστήρια και ακριβά μηχανήματα, ούτε πειραματόζωα, ούτε κοστίζει πολύ η έρευνα. Χρειάζεται μόνο χαρτί, μολύβι, βιβλίο και ένα ανθρώπινο νου με αρκετή όρεξη.  Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να πειστούμε ότι τα μαθηματικά βρίσκονται παντού, και ότι σαν παγκόσμια γλώσσα συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει.

Η αλήθεια είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των μαθηματικών που μαθαίνουμε στο σχολείο δεν θα τα χρησιμοποιήσουμε στην καθημερινότητά μας. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι τα μαθηματικά, μας μαθαίνουν να σκεφτόμαστε. Τροφοδοτούν τη περιέργειά μας, αναπτύσσουν την κριτική μας σκέψη, εξάπτουν τη φαντασία μας  και προάγουν τη δημιουργικότητά μας. Το να σκέφτεσαι μαθηματικά είναι μια αναμφισβήτητα πολύτιμη δεξιότητα που θα έπρεπε όλοι να αναπτύξουμε. Γι’ αυτό και πρέπει να διδασκόμαστε μαθηματικά.

Κατόπιν παρακολουθήσαμε ένα σχετικό video με τίτλο «Γιατί μαθαίνουμε μαθηματικά κύριε»  του μαθηματικού κ. Κώστα Γκαβέρα

Επόμενο βήμα ήταν να μάθουμε για την ιστορία των αριθμών που αποτελεί την απαρχή της γέννησης της επιστήμης των μαθηματικών. Η ιστορία των αριθμών είναι τόσο παλιά όσο και η ιστορία της γραφής. Η ανάγκη του ανθρώπου  να μετρήσει πράγματα της καθημερινότητάς του όπως τα ζώα του, τον οδήγησε στη δημιουργία συμβόλων. Τέτοια σύμβολα ήταν η τελεία, κάποια γραμμή, κάποιο  σχήμα του χεριού του κ.ά. Όλα αυτά όμως δεν αποτελούν ένα σύστημα αρίθμησης.

Οι αριθμοί που χρησιμοποιούμε σήμερα και που ονομάζουμε “αραβικούς”, προέρχονται από την Ινδία και συγκεκριμένα, από τον Ινδό αστρονόμο Αριαμπαχάτα. ( 6ος αιώνας). Πριν φτάσουμε στους σημερινούς (αραβικούς) αριθμούς, κάθε λαός την ανάγκη να εκφράζεται με αριθμούς, την ικανοποιούσε με τα δικά του συμβολικά σημεία. Άλλα χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, άλλα οι Έλληνες, οι Κινέζοι, οι Ρωμαίοι, οι Άραβες.

Οι πρόγονοί μας σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν σαν συμβολικά σημεία για αριθμούς τα γράμματα του αλφαβήτου, π.χ. α’=1, β’=2, οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν γραμμές, όπως τα δάκτυλα των χεριών, την παλάμη με τον ανοικτό αντίχειρα για να γράψουν το 5(=V), τις δυο παλάμες για το δέκα. Το πρόβλημα με το ελληνικό και τη ρωμαϊκό σύστημα αριθμών ήταν η απουσία του μηδενός. Εδώ ήρθαν οι Άραβες που επινόησαν το σύγχρονο δεκαδικό αριθμητικό σύστημα, που περιέχει και τον αριθμό μηδέν.

Σήμερα τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται για την παράσταση των αριθμών ονομάζονται ψηφία ή αραβικοί χαρακτήρες και είναι οι εξής: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0 και με τον συνδυασμό αυτών των δέκα ψηφίων μπορούμε να δηλώσουμε ένα αριθμητικό ποσό. Όσο και να μας φανεί παράξενο, είναι απολύτως αληθινό ότι τελευταίο από όλα τα αριθμητικά ψηφία βρήκαν οι άνθρωποι το 0.

Η διάδοσή των Ινδικών και μετέπειτα… ” ονομαζόμενων αραβικών αριθμών ” στον αραβικό κόσμο ανάγεται στο 771, όταν κάποιοι Ινδοί μαθηματικοί έφτασαν στη Βαγδάτη. Τον 9ο αιώνα έμποροι έφεραν στην Ευρώπη την αραβική μετάφραση ενός ινδικού χειρογράφου για τους αριθμούς. Αυτό υπήρξε η αφορμή των μετέπειτα παρεξηγήσεων. Όταν το κείμενο μεταφράστηκε στα λατινικά, τα νέα σύμβολα ονομάστηκαν “αραβικοί αριθμοί”. Αυτοί άρχισαν να διαδίδονται στην Ευρώπη το 1200 μ.Χ. και η γραφή τους υπέστη πολλές τροποποιήσεις.

Παρακολουθήσαμε 2 σχετικά video με τίτλο «Η γέννηση των αριθμών»  και  «Η ιστορία των αριθμών» 

Κατόπιν μάθαμε για το Ρωμαϊκό και Αρχαίο Ελληνικό σύστημα αρίθμησης  με τα παρακάτω φύλλα εργασίας: κατεβάστε τα