Παραδοσιακή Φανουρόπιτα φτιάξαμε στο πλαίσιο του μαθήματος της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων μαζί με τους μαθητές της Δ’ Γυμνασίου. Πριν από αυτό όμως ερευνήσαμε τους θρύλους και τις παραδόσεις του τόπου μας γύρω από αυτή την πίτα.

Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου οι Εκκλησίες γεμίζουν με πίτες φτιαγμένες από τις νοικοκυρές. Είναι οι γνωστές σε όλους μας «Φανουρόπιτες». Πρόκειται για μια μίξη, λαϊκής παράδοσης, πίστης και τοπικών εθίμων που ξεκίνησε στη Ρόδο και επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα.

Για την ζωή του Αγίου Φανουρίου, τον οποίο τιμάμε με αυτή τη νηστίσιμη πίτα, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες μαρτυρίες. Ακόμη και το όνομά του, στην πραγματικότητα ενδέχεται να μην ήταν αυτό. Κατά την παράδοση, η πίτα φτιάχνεται για να σωθεί η μητέρα του αγίου, η οποία ήταν μία σκληρή, αμαρτωλή γυναίκα. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γράφει με αυτή την αφορμή ότι όποιος επικαλείται τον Άγιο Φανούριο πρέπει πάντα να λέει «Θεός σχωρέσ’ τη μητέρα του Αγίου Φανουρίου».

Έτσι, στις 27 Αυγούστου που τιμάται ο Άγιος Φανούριος, συνηθίζεται οι νοικοκυρές να φτιάχνουν φανουρόπιτες, τις οποίες μοιράζουν στη γειτονιά αφού ευλογηθούν πρώτα από την εκκλησία. Με το πέρασμα των χρόνων, καθιερώθηκε να φτιάχνουμε φανουρόπιτα για να βρούμε κάτι που χάσαμε. Χαμένα κλειδιά, κοσμήματα ή άλλα μικρά αντικείμενα είναι συνήθως η αιτία για αυτό το νόστιμο τάμα. Όμως μέχρι και τις μέρες μας, ειδικά στην επαρχία, δεν λείπουν οι ανύπαντρες που ανάβουν τον φούρνο για να τους φανερωθεί… ο σύζυγος!

Πολλοί, εξάλλου, συνδέουν αυτή την ιδιότητα του Αγίου Φανουρίου και της πίτας με το όνομα του Αγίου, που προκύπτει από το ρήμα «φαίνω» που σημαίνει αποκαλύπτω. Τη δύναμη που αποδίδεται στην πίτα έρχονται να ενισχύσουν και τα υλικά της, τα οποία είναι πάντοτε 7 ή 9, καθώς οι συγκεκριμένοι αριθμοί ανήκουν στους λεγόμενους ιερούς αριθμούς ήδη από την εποχή των Πυθαγορείων. Αυτοί οι δύο αριθμοί συμβολίζουν τα μυστήρια της εκκλησίας, τις μέρες της δημιουργίας και τα τάγματα των αγγέλων. Τα επτά υλικά που είναι τα… στάνταρ: λάδι, αλεύρι, ζάχαρη, σόδα, σταφίδες, κανέλα και χυμός πορτοκαλιού. Από εκεί και πέρα, μπορούμε να αυτοσχεδιάσουμε προσθέτοντας τις δικές μας αγαπημένες γεύσεις.

Πως φτιάχνουμε την Φανουρόπιτα

ΥΛΙΚΑ
(για 1 στρογγυλό ταψί διαμέτρου 30 εκ.)

300 ml ηλιέλαιο και λίγο επιπλέον για την επάλειψη του ταψιού
300 ml χυμός πορτοκαλιού
1 κουταλάκι του γλυκού κανέλα σε σκόνη
½ κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλο σε σκόνη
200 γρ. ζάχαρη
1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα
1 φάριν απ και λίγο επιπλέον για το ταψί
100 γρ. σταφίδες σουσάμι, για το πασπάλισμα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Σε ένα μεγάλο μπολ ρίχνουμε μέσα όλα τα υγρά υλικά ,το πορτοκάλι που έχουμε διαλύσει μέσα τη σόδα, μαζί με τα αρωματικά και τη ζάχαρη και χτυπάμε με το σύρμα μέχρι να λιώσει η ζάχαρη. Προσθέτουμε το αλεύρι ανακατεύοντας ελαφρά μέχρι να δημιουργηθεί μια λεία, ομοιογενής ζύμη. Προσθέτουμε τις σταφίδες και ανακατεύουμε ώστε να πάνε παντού. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C. Αλείφουμε με λάδι το ταψί και το πασπαλίζουμε με αλεύρι. Αδειάζουμε τη ζύμη στο ταψί και πασπαλίζουμε την πίτα με το σουσάμι. Ψήνουμε για περίπου 1 ώρα, μέχρι να φουσκώσει και να ξεκολλάει από τα τοιχώματα. Είναι έτοιμη όταν μπήγοντας ένα μαχαίρι στην πίτα αυτό βγαίνει στεγνό. Αφήνουμε τη φανουρόπιτα να κρυώσει και μετά την κόβουμε.

Φωτογραφίες: Φτιάχνοντας Φανουρόπιτα

Ακούτα Σουλτάνα εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής κλάδου ΠΕ03

φτιάχτηκε στις 12/10/2023